EGEUMUT Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Uzm.Dr. Nurten Elmas, Kanser hakkında gazetemizi bilgilendirci açıklamalarda bulundu. Uzm. Dr. Nurten Elmas yaptığı açıklamada: “Kanser vücudumuzda doku ve organlarımızı oluşturan hücrelerimizin normalden fazla bölünmesinden meydana gelen hastalıklara verilen addır. Diğer bilinen isimleri tümör ya da urdur. Ancak kanser terimi daha çok habis (malign) urlar için kullanılmaktadır. Habis demek için tümörün ya bulunduğu organa çok fazla zarar vererek o organın iflasına yol açması ya da metastaz yani komşuluk veya damar yoluyla uzak organlara sıçrayarak hayati tehlike yaratması gerekmektedir. Genel olarak tüm organların kanseri olabilir. Her bir organ kanserinin tedavisinin farklı olduğunu unutmamak gerekir.
2. İnsanlarda en çok kanser gelişen organlar nelerdir?
Erkek ve kadın farklı mıdır? Erkek ve kadında kanser sıklığı farklıdır. ABD’de erkeklerde teşhis edilen en sık 5 kanser çeşidi prostat, akciğer, kolon ve rektum, mesane ve Hodgkin dışı lenfomalardır. Kadınlarda ise bu sıra meme, akciğer, kolon ve rektum, rahim kanseri ve Hodgkin dışı lenfomalardır. Ülkemizde ise özellikle erkeklerde mide kanseri bu sıralamada 3. ya da 4. sırada yer alabilir.
3. Genel olarak kanser gelişimini kolaylaştıran faktörler nelerdir?
Kanser gelişimini kolaylaştıran faktörlerden bahsederken öncelikle önlenebilir faktörlerden bahsetmek istiyorum. En önemlisi hiç kuşkusuz sigaradır. Akciğer ve gırtlak kanserinin %95’i sigaradan dolayı görülmektedir. Sigara sadece içeni değil dumanına maruz kalanı da kanserden öldürür. Kanserden ölüm sebepleri arasında birinci sırada her iki cinsiyette de akciğer kanseri yer almaktadır. Sigarayı bıraktığımızda bu kanser çeşidi hızla sıralamada aşağılara inerek hem ömür beklentisi artacak hem de kanser tedavisinden dolayı yapılan sağlık harcamaları azalacaktır. İkinci sırada yanlış beslenme vardır. Özellikle yağ ve proteinden zengin meyve, sebze ve lifden fakir beslenme erkeklerde %60 kadınlarda da %40 kanserden sorumludur. Yine çok fazla alkol tüketimi bir başka nedendir. Bir başka neden de yaşadığımız ya da çalıştığımız çevrede toksik kimyasal maddelere ve radyasyona aşırı maaruziyettir. Cilt kanserlerinin en önemli nedeni güneşe korunmasız olarak aşırı maaruziyettir. Bunların dışında kalan sebepler genetik nedenler, çeşitli hormon ve bağışıklık sistemini bozan ilaçlar ve bilinmeyen diğer nedenlerdir.
4. Genel olarak kanser gelişimini engelleyen, azaltan faktörler nelerdir?
Kanser gelişimini önleyen ya da azaltan en önemli faktör sigara ve tütün mamüllerini bırakmak ve alkolü azaltmak, doğru beslenmek ve spor yapmak ve toksik ajanlardan ve güneşten korunmaktır. Bunun dışında özellikle ailesinde kanser olduğu bilinen kişiler erken tanı yöntemlerinden yararlanması gerekmektedir (mamografi, kolonoskopi vs)
5. Yaşın kanser gelişimi üzerine etkileri varmıdır?
Yaşın kanser gelişimi üzerine etkisi vardır. Normalde vücudumuzda heran kanser hücresi oluşmakta ancak bağışıklık sistemimiz bu kanserli hücreleri akyuvarlar vasıtasıyla yok etmektedir. Yaşla beraber akyuvarlarımız da yaşlandığından bu fonksiyonunu yerine getiremez olur ve kanser hücreleri bölünüp hastalık yapma özelliği kazanır. Ancak başka sebeplerden dolayı erken yaşlarda hatta bebek ve çocuklarda da kanser görülebilmektedir.
6. Cinsiyetin kanser gelişimi üzerine etkileri var mıdır? Nelerdir?
Cinsiyetin kanser gelişimine etkisi vardır. Örneğin meme kanseri kadınlarda erkeklere oranla çok daha fazla görülmektedir. Bunun nedeni kadınlarda bulunan östrojen hormonudur. Östrojen hormonu hücrelerde anabolik yani hücre çoğaltıcı etkiye sahiptir. Erkeklerde ise testosteron yani erkeklik hormonu prostat kanserine neden olmaktadır. Diğer kanser sıklıklarında da cinsiyet farkı vardır. Örneğin mide kanseri erkeklerde daha sık görülür
7. Kanserde erken teşhisin önemi nedir?
Kanserde erken teşhisin önemi büyüktür. Erken evrede yakalanan kanserler çoğu zaman ameliyatla tamamen iyileşmektedir. Bazı kanserler ise ilerlemiş olmasına rağmen yine de tedavi edilebilir. 8. Erken teşhis için hangi kanserlerde şanslıyız? Rutin tarama yapılan ve erken teşhise uygun kanserler vardır. Örneğin prostat kanseri, meme kanseri, kolon kanseri, rahim ağzı kanseri. Bu kanserlerde erken teşhis için belli taramalar önerilmektedir. Bunlara uyulduğu takdirde erken yakalanma şansı vardır. Meme kanserinde 35 yaşından sonra yıllık mamografi, kolon kanseri için 45 yaşından sonra yıllık rektal tuşe ve gaitada gizli kan ve 3 yılda bir barsağın endoskopla incelenmesi gibi.
9. Hangi kanserlerde tarama testleri nasıl önerilmektedir.?
Tarama testi genel anlamda hastalık tam olarak ortaya çıkmadan tanı konulup tedavinin biran önce başlaması için gerekli bir yaklaşım biçimidir. Tarama testinin uygulanabilir olabilmesi için hem hastalık erken teşhis edildiğinde sağ kalımı uzatmalı hem de ekonomik olmalıdır. Günümüzde bu kriterlere uyan kanserler vardır. Prostat kanserinde PSA testi, karaciğer kanserinde alfa fetoprotein, meme kanserinde mamografi, serviks (rahimağzı) kanserinde PAP test ve barsak kanserinde gaitada gizli kan, sigmoidoskopi ve kolonoskopi taramasıdır. Sigara içen hastalarda akciğer kanserini erken teşhis etmek için düşük dozlu akciğer tomografisi çekmek fikri ise tartışmalıdır. Tüm bu testler belli bir yaştan sonra belli aralıklarla tekrarlanmalıdır.
10. Aile içinde yığılma gösteren kanserler var mıdır?
Aile içinde sık görülen kanserler de vardır. Bunlardan en sık görülenler ailevi meme ve yumurtalık kanseri, herediter barsak kanseri ve ailevi melanomdur (cilt kanseri).
11. Aile içi yığılma gösteren kanserlerde nasıl davranılmalı ne zaman testler yapılmalıdır?
Aile içinde görülen kanser taramalarında genellikle birinci derece akrabasında görülen kanser tanısı yaşından en az 10 yıl önce taramalar başlamalıdır.
12. Akciğer kanserini kolaylaştıran faktörler nelerdir?
Akciğer kanserini kolaylaştıran en önemli faktörler sigara ve esrar içmek, pasif içicilik, radon gazı ve asbest maruziyetidir. Bunun yanında diğer karsinojenler, akciğerin kronik iltihabi durumları ve hava kirliliği de akciğer kanseri riskini arttırmaktadır.
13. Sigarayı bırakmanın etkisi nasıl olur?
Sigarayı bırakmak akciğer kanseri riskini azaltır ancak bu daha önce içtiği sigaranın miktar ve süresiyle doğru orantılıdır. Genellikle 10 yıl boyunca sigara içen bir kişi sigarayı bıraktığında 10 yıl sonra risk ancak yarı yarıya azalmaktadır. Sigara içen evli bir kişi içmeyen eşinin akciğer kanserine yakalanma riskini %30 arttırmaktadır.
14. Meme ca sıklığı ne kadardır?
Meme kanseri hayatı boyunca her 8 kadından birinde görülmektedir. Erkeklerde de meme kanseri görülebilir ancak sıklığı çok düşüktür.
15. Meme ca yı kolaylaştıran faktörler nelerdir?
Meme kanserini kolaylaştırıcı faktörler genetik yatkınlık, erken menarş (adet) ve geç menopoz, östrojen içeren hormon hapları kullanımı, çocuk emzirmeme, yanlış beslenme, alkol ve göğüs bölgesine radyasyon maruziyetidir. 16. Meme ca yı azaltan faktörler nelerdir? Meme kanserini azaltan faktörler hiç kuşkusuz doğru bir beslenme ile sigara ve alkolden uzak durmak ve sağlıklı bir kiloyu muhafaza etmek için spor yapmaktır.
17. Meme ca nın erken tansı mümkün müdür?
Meme kanserinde mamografi denen yöntemin erken tanıda faydası artık kesin olarak ispatlanmıştır. 40 yaşından sonra her kadın yılda bir mamografi çektirmelidir. Mamografi ile alınan zararlı ışın miktarı hayat boyunca ihmal edilebilir derecede azdır.” İfadelerini kullandı. Haber Merkezi
Yorumlar
Kalan Karakter: