İstikbal yolunda Turgutlu Müftüsü Hasan Basri Mutlu-3
Turgutlu'dan esintiler - Ali Şentürk
MÜFTÜNÜN dövülme olayını yeğeni Cafer Bey şöyle anlatır:
“İşgal döneminde Kasaba’nın hükümet binası, karakolu, hapishanesi ve müftülük binası o tarihlerde “Konak Önü” olarak bilinen yerdedir. İsmi geçen yer, bu günkü Bozkurt Mahallesi içinde Şehitler Yolu üzerindedir. O tarihlerde çınarların gölgesinde kahvehanelerin ve dükkânların kurulu olduğu bu alan şehrin meydanıdır. Dayımı, yatsı namazı çıkışı bu alanda Yunan askerleri çevirir. Onu, karakolda bulunan Yunan komutanın gözlerinin önünde acımasızca döverler. Ardından Leylek Çayı’na atarlar.”
Dayak olayından sonra, BMTH’nin İzmir’e geldiği günlerde, bir Yunan generali özel olarak Kasaba’ya gelir, Müftü Hasan Basri Efendi, Turgutlu Kaymakamı ve Belediye Başkanını makamına çağırıp, “Turgutlu’da meydana gelen bazı olayların ferdi olduğunu söyleyip, gelecek heyete Yunan Hükümeti’ne zarar vermeyecek şekilde ifade vermelerini” ister. Bu istek karşılanmayınca rahatsızlık iyice artar. Müftü’nün Turgutlu’da kalması zararlı görülüp, kendisi Girit Adası’na sürgüne gönderilir.12
Müftü Hasan Basri Efendi savaş sonrası yaklaşık üç yıl sonra Yunanistan’dan Turgutlu’ya geri döner. Yeniden müftülük görevini üslenir. İşgalin sona ermesinden sonra, 21 Nisan 1924 tarihinde beyaz şeritli İstiklal Madalyası ile taltif edilir. Bu tarihten 26 Nisan 1951 tarihine kadar aralıksız Turgutlu Müftüsü olarak görevde kalır.
1925 yılının sonbahar aylarıdır. Atatürk yurt gezisine çıkmıştır. Bu tarihlerde Turgutlu Kaymakamı Siraceddin Bey’dir. Siraceddin Bey ve Türk Ocağı Başkanı Dr. Seyfettin Bey (Poyraz) Atatürk ile görüşmek üzere, Turgutlu Halk Fırkası azası ve Belediye Başkanı Cemal Sururi, Ticaret Odası Reisi Hasan Şevki ve Mutemet Kamil beyleri Mustafa Kemal’in yanına gönderirler. Bu üç kişilik heyet, Gazi’nin Kasaba’yı ziyaret etmesi için istekte bulunurlar. Paşa bu isteği kabul eder. Bu bilgi üzerine Turgutlular üç gün öncesinden hazırlıklara başlarlar. 13 Ekim günü bir miting düzenlerler. Henüz şapka giyilmesi ile ilgili kanun çıkmamıştır. Ancak Turgutlu halkı Mustafa Kemal Paşa’nın Kasabaya gelişinde şapka giymek suretiyle, inkilaplara bağlılıklarını göstereceklerdir. Meydanda toplanan halka önce Türk Ocağı adına Hasan Şevki Bey, gazeteci Memduh Bey onun ardından İdman Yurdu Başkanı Cevdet Bey (Öktem) birer konuşma yaparlar. 14 Ekim 1925 tarihli Yeni Gün Gazetesi bu toplantıyı şöyle aktarır:
“Kasaba dört günden beri yalnız Türk Milletinin değil bütün cihanın dâhisi Büyük Gaziyi karşılamak için hazırlık yapıyor. Küçük, büyük, genç, ihtiyar, istirdat günü hissettiği sevinç kadar bir meserret taşıyor ve kendisini zalim Yunandan kurtaran idarenin yüce sahibini şahsen tanımak istiyor ve bu onun hakkıdır. Çarşıda, mahallede tesadüf edeceğiniz her Kasabalının yüzünden bunu okumak pek kolaydır. Saat beş oldu; bütün çarşı kapandı. Belediye meydanlığı tamamen ibata edilmiş, Büyük Gazi’lerine ait söylenecek sözleri dinlemek için toplanmışlardı.
Türk Ocağı namına Hasan Şevki Bey hararetli bir nutuk okudu. (..) ve mevkiini eski gazeteci arkadaşlarından Memduh Bey’e terk etti. (…) Ardından Cevdet Bey söz aldı. O’da Hasan Şevki ve Memduh Beyleri tasdik etti ve “sahib-i salahiyet olan müftümüz Hasan Basri Efendi söyleyecek” dedi.
En dikkat çekici konuşma Kasaba Müftüsü Hasan Basri ile ilgili olanıdır. İşgal dönemindeYunanistan’a sürgün edilen Kasaba müftüsü ”Muhterem Dinlaşlar” diye başlayan nutkunda sözü şapkaya getirir. Gazi’nin Manisa’da gördüğü fesli bir çocuğa,“çocuğum, başındaki düşman tacını çıkart” dediğini belirten Hasan Basri Efendi: “Kasaba’nın teceddüdperverliği ma’lüm ve müsellem olduğundan buna meydan kalmamasını şapka meselesinde tereddüt caiz olmadığını, Diyanet Riyaseti’nin bu hususta gazetelerle olan ilanı bütün şüpheleri izaleye kâfi olduğunu, halaskarımız Gazi’nin şapka giyilmesini buyurduktan sonra artık kimseyi beklemeye lüzum kalmadığını” açık bir şekilde anlatır. Bu sırada kalabalık içinde bulunan üç dört kişi, ellerinde taşıdıkları fesleri “kahrolsun” diyerek yırtarlar.13
n Ali Şentürk -
Cep: 0537 714 25 35
Yorumlar
Kalan Karakter: