Bu köprüyü kim yaptırdı?

Bu köprüyü kim yaptırdı?

Ali Şentürk’ün kaleminden Kasaba

KASABA ile ilgili sevda öykülerinin yazıldığı taşları görmek isterseniz, bir bahar sabahı “Kız Köprü’süne gidin derim. Adına türküler yakılan, efsanelere konu olan “Kız Köprüsü’ne” gidin.   
Kız Köprüsü’nün hikayesi, aslında bu topraklardan çıkan bir gelinin öyküsüdür. . Hikâyelerin çoğu gelinlik bir kıza dayandırılır.  köprünün kızın çeyiz malları ile yaptırıldığı noktasına varılır. Bundan dolayı köprünün adının da “Kız-Malı”ndan Kısmalı’ya dönüştüğü söylenilir.
Aslında köprünün yapıldığı tarihlerde, bu bölgeyi “Kasumlu” ismi ile anılan Türkmenler şenlendirmektedirler. Sonraları bu isim olası ki Kısmalı’ya dönüşmüş olmalı. Yapılışı ve yaptıranları hakkında çeşitli öyküler anlatılsa da  Osmanlı Devleti’nin gelişme döneminin büyük mimari eserlerinden olan Kısmalı Köprüsü’nün inşası konusunda bir kitabe, arşiv belgesi veya detaylı bilgiler mevcut değildir.
Mehmet Akif Ceylan’a göre bu köprü, Sultan 2’ici Beyazıt’in emriyle 15. yüzyılda 19 kemerli, 310 metre uzunluğunda Mimar Hayrettin tarafından yaptırılır. Hani o, II’ci Bayezid devrinde İstanbul’da pek çok binayı inşa eden ünlü Mimar Hayreddin tarafından yaptırılır.,
Sultan II. Bayezit devrinde inşa edildiği belirtilen Kısmalı Köprüsü Turgutlu’nun, 15. yüzyılda daha küçük bir köy iken, hızlı bir şekilde gelişmesinde rol oynamıştır. Bu köprü, uzun yıllar kışın Kasaba halkının ve kervanların, kuzeyde yer alan nahiyelere bağlantısını olanak sağlamıştır. Kısmalı Köprüsü, gerek Turgutlu voyvodası Seyfioğulları ve gerekse ünlü voyvoda ailesi Karaosmanoğulları devrinde bakım ve tamirattan geçirilir. En büyük tamiratı 1793 yılında yapılır.

Ne var ki Gediz Nehri bir taşkın sırasında mecrasını kuzeye doğru değiştirince Kısmalı Köprüsü, kaderiyle baş başa kalmıştır. Bu köprü, Turgutlu var olduğundan bu yana şehrin zenginliğinin ve güzelliğinin gururunu yaşarken şimdi Gediz Nehri’nin kaypaklığına kanıp son uykusuna gömülmüştür. Kervanların, gezginlerin en önemli geçiş yolu olan, efsanelere, türkülere ve de öykülere konu olmuş bu köprü en sonunda birilerinin gazabına uğrayarak ortasından ikiye bölünmüştür.  

Sonra… Sonrasında her tarafına tarım bitkileri dikilmiş, kemerleri ova damına dönüştürülmüş harap olup gitmiştir.
Kız Köprüsü, Kısmalı Köprüsü Ya da Beyazid Köprüsü…
  Sen ki bu ovanın bereketini paylaştın, Gediz’in azgın sularına yıllarca gem vurdun, nice kervanlara izin verdin. Şimdi biz seni sessizliğe ve yalnızlığa gömdük, kimsesiz bıraktık…
Ali Şentürk