Turgutlu Hacı Muharrem Cami-2

1842 tarihi itibariyle Zeytincik Mahallesi’nde (Altay Mahallesi) 587 hane bulunmaktadır. Bu hanelerin 117’si Gayri Müslimlere 470’i Müslimlere aittir. Mahallenin erkek nüfus sayısı ise 1205’dir. Buna göre Müslim ve Gayri Müslim nüfus toplamı yaklaşık 2.410’dur. Bu nüfusun yaklaşık 570’ini Gayri Müslimler oluşturmaktadır. 4 
    Turgutlu Hacı Hüseyin Ağa Kütüphanesinin kuruluşuna esas olan 11 Cemâziye’l - Ahir 1262/6 Haziran 1846 tarihli vakfiyede kütüphanenin gelirleri arasında Zeytincik (Hacı Muharrem - Altay Mahallesi) Mahallesi’ndeki gelir getiren mülkleri sıralanır. Bu gelirler; Zeytincik mahallesinde bir tarafı İnce Oğlan Oğlu Yahudi-hanesi, bir tarafı Hacı Abbas Ağa hanı, bir tarafı Döşemeci Mahmud evi ve bir tarafı yol ile sınırlı birçok evi içeren bir adet Yahudi-hane. Turgutlu Kasabasının Zeytincik mahallesinde iki tarafı, Çepli Oğlu Mustafa evi, bir tarafı kahvehane ve bir tarafı yol ile sınırlı eklentileri de bulunan kalaycı dükkânı olarak sıralanır.5 O tarihlerde Hacı Muharrem Mahallesi’nde iş hanı, Rumhane, kalaycı dükkânı ve kahvehanenin varlığı; mahallenin önemli sayıda bir yerleşime sahip olduğunu düşündürmektedir.
    Hacı Muharrem Camii ile ilgili başka bir kısa bilgi Çiğdem Taş’a aittir. Onun aktardığı bilgiye göre; bu camiinin 1898 yılı itibariyle bünyesinde bir medrese bulunmaktadır. Medresenin sorumlu kişisi Hacı Mustafa Efendi, ruhsat sahibi ise Hacı Yunus Efendidir.6 
    Korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen camii oldukça köklü bir geçmişe sahiptir. Yapı Yunan işgalinde kısmen yanar. Savaş sonrası tamirat geçirir. Son yıllarda oldukça değişiklikler geçiren Hacı Muharrem Camii inşa tekniği, plan tipi ve eski süslemeleriyle dönemin özelliklerini yansıtan Turgutlu’nun ender kültür varlıklarından birisidir. Bu Camii, kare planlı, ahşap tavanlı (tavanı plastik olmuştur), kırma çatı ile örtülü bir yapıdır. Yığma tarzda inşa edilmiştir. Yapının iki minaresi bulunmaktadır. Bunlardan batı duvarına bitişik olan minare, silindirik gövdeli, şerefe altı kirpi saçaklı konik külahlı olup sekizgen kasnaklıdır. Her sekizgen üzerinde yuvarlak kemerli bir niş yer almaktadır.  
    Beyaz taştan yapılan ve caminin doğu duvarına bitişik olan ikinci minare ise 2000 yılında yapılmıştır. Caminin içinde bulunan minber ahşap malzemedir. Mihrap ise yarım daire formlu olup, yuvarlak kemerlidir. 
Hacı Muharrem Camii, İzmir Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün izni ile en son 1999 yılında basit bir onarım görür. Onarım kapsamında camii çatısının çürüyen deforme olan elemanları, gerekli yerlerin tamiri, kiremit aktarması, son cemaat mahallindeki çürüyen ahşap elemanları yenilenir. Mevcut durumuyla yapı bakımlı olsa da farklı dönemlerde geçirdiği onarımlar sonucu eski özgünlüğünü yitirmiştir.7
Ali Şentürk - 
Cep: 0537 714 25 35 
(Devam edecek)