Sümerbank, birçok açıdan Cumhuriyet’in simgelerinden birisiydi. Onlarca yıl boyunca ürettikleriyle, mağazalarında sattıklarıyla hepimizi donatmıştı. Özellikle tekstil ürünleri öne çıkıyordu elbette. Müthiş bir mantıkla ilmek ilmek dokunan bu marka, tüm halkın hayatının tam orta yerinde konumlanmıştı fakat o yok olana kadar çoğumuz bunun farkında bile olmadık.

Birkaç yıl önce kısmen müzeye dönüştürülen Sümerbank’ın Nazilli’deki tesislerini ziyaret etmiştim. Orada öğrendiğim bazı detaylar, bir kez daha etkiledi beni. Yüzlerce dönüm alana yayılan tesislerin inşaatına başlanmadan önce bu inşaatlarda kullanılacak tuğlayı üretecek fabrika inşa edilmişti. O kocaman arazinin içerisinde çalışanların sosyal hayatta da birlikte olabilmeleri ve birlikte ilerlemeleri için futbol sahaları ve mini golf alanı gibi spor sahalarının da içerisinde yer aldığı sosyal donatılar oluşturulmuştu. Bunların yanında yerleşkede ikamet etmeyen çalışanların Nazilli şehir merkezinden fabrikaya rahatça ulaşmalarını sağlayabilmek amacıyla bir de demiryolu hattı döşenmişti. Bu anlattıklarım yalnızca Nazilli Sümerbank Fabrikası için de geçerli değil. Sümerbank’ın örneğin Bergama’daki tesisleri de benzer özellikler taşıyor. Örneğin Bergama’daki fabrika yerleşkesindeki tiyatro salonunun benzeri, bugün hâlâ birçok büyük kentimizde maalesef mevcut değil.

Bunların hepsinin ötesinde Sümerbank ürünleri, benim için eşitlik çağrışımıyla birlikte var olmuştur. Halkın tamamı elbiselik, pantolonluk, gömleklik veya eteklik kumaşını buradan alabilir; konfeksiyon dönemine gelindiğinde de yine herkes aynı mağazadan giyinebilirdi. Elbette her ürünün kalitesi ve fiyatı birbirine denk değildi ama dış görünüşlerinde uzman olmayan birisinin anlayabileceği farklar da bulunmazdı kolay kolay. Hal böyle olunca Sümerbank mağazaları, herkesin alışveriş ettiği yerlerdi.

21. yüzyıla gelinirken devletin üretimden satışa böylesine işin içerisinde olduğu, özel sektöre pek de rekabet şansı tanımayan bir işleyiş belki mantıklı olmaktan çıkmıştı. Belki tesisler çeşitli nedenlerle eski verimliliklerini yitirmişti. Ancak Sümerbank, adından üretimine, tarihinden mağazalarına dek Türk toplumu için çok müstesna yere sahip bir markaydı. Ne yazık ki birçok alanda olduğu gibi burada da giden gitti; Sümerbank artık yalnızca hatıralarımızda kaldı.