Turgutlu’nun 1930’lu yılları - Sayı:74

 

“Kasaba” (Anılar, Fotoğraflar, Belgeler) - Ali Şentrük Turgutlu’nun 1930’lu yılları - Sayı:74   1929 yılında, dünyada ekonomik bir bunalım ortaya çıkar. Türkiye de bu bunalımdan etkilenir. Ekonomik sıkıntıya düşen halkın şikâyetleri artar. Meclisteki bazı milletvekilleri ülkedeki ekonomik sıkıntıların, hükümetin yanlış politikalarından kaynaklandığını ileri sürmeye başlarlar. Bu ve buna benzer nedenlerle bir muhalefet partisinin kurulmasına karar verilir. Bu amaçla Mustafa Kemal, çok yakın arkadaşı Fethi Bey (Okyar)'i bir parti kurmakla görevlendirir.  Bunun üzerine Fethi Bey, 12 Ağustos 1930'da Serbest Cumhuriyet Fırkasını kurar. Parti kısa zamanda hızla gelişir. İzleyen günlerde Cumhuriyet Halk Fırkası'ndan istifa eden Talat Sönmez, Dr. Reşit Galip, Rasim Öztekin, Senih Hızıroğlu, Nakiyeddin Yücekök, Tahsin Uzer gibi 15 milletvekili yeni muhalefet partisine katılırlar. Bir muhalefet partisinin kurulmasına izin verilmesi ülke genelindeki hoşnutsuz kesimlerin hızla bu partiye yönelmesine yol açar. Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruluşundan kısa bir süre sonra Batı Anadolu ve Manisa’da hızlı bir şekilde teşkilatlanma çalışmalarına başlar. Manisa merkezin dışındaki ilçelerde ise teşkilat kurma çalışmaları 1930 senesi Eylül ayının ikinci haftasında başlar. Manisa Fırka Başkanı Raşit Bey, il heyeti birlikte ilçe teşkilatlarını oluşturmak üzere Turgutlu, Salihli, Alaşehir ve Kula kazalarını ziyaret ederler.3 14 Eylül 1930 tarihinde Kasaba’ya gelen Serbest Fırka heyeti Turgutlu’da inanılmaz bir ilgiyle karşılanır. Ayni günün içinde Turgutlu’da İlçe İdare Heyeti oluşturulur. 7 kişiden oluşan yönetim kuruluna şu isimler getirilir: Reis, Dr. İsmet Bey; kâtip, Dr. Seyfi Kadri Bey; üyeler, Dr. Fazıl Bey; Eczacı Kemal Bey, Hasan Karalaki Efendi, Keresteci Hasan Bey, Ethem Kaya Bey, Avukat Remzi Bey.4 Ancak Serbest Cumhuriyet Fırkası Kasaba İdare Heyeti’nin, iki saat gibi kısa bir zaman içinde oluşturulması, teşkilat üyeleri arasında huzursuzluk yaratır. Gerek idare heyetinin alelacele oluşturulması ve yaşanan hoşnutsuzluklar Anadolu Gazetesi tarafından tenkit konusu yapılır. Anadolu Gazetesi tarafından yapılan eleştirilere cevap, Serbest Cumhuriyet Fırkası yanlısı Hizmet Gazetesi’nden gelir. Gazetede çıkan yazı şöyledir: “Yönetimin 2 saatten fazla sürede oluşmasına lüzum yoktur. Çünkü İl İdaresinin her taraftan beklendikleri haberleri gelmektedir. Esasen Kasaba teşkilatı önceden hazırlanmış kendiliğinden yapılmıştır. Manisa Vilayeti İdare Heyeti’nin gelmesi formalitedir. Halkın temayülü meselesine gelince; 7-8 senesinden beri bütün kuvvet ve salahiyetiyle, Cumhuriyet Halk Fırkası’nın Kasaba’daki mevcut üye sayısı 191’dir. Hâlbuki 48 saat içinde SCF heyeti Turgutlu’da 500 kusur aza kaydetmiştir.”5           Oluşturulan Kasaba İdare Heyeti Reisi Dr. İsmet Bey ile üyelerden Fazıl Bey, bir gün sonra Ahmetli’ye Serbest Cumhuriyet Fırkası lehine propaganda yapmak ve teşkilat üyelerini belirlemek için giderler. Onların Ahmetli’ye gidişini Cumhuriyet Halk Fırkası yanlısı Anadolu Gazetesi sayfalarına taşır: “Kendilerini, Ahmetli istasyonunda, Veli Hafızoğlu, Hilmi, Kırınlı Abdurrahman ve İsmetzade Halil Efendi adında üç kişi karşılamıştır. Ahmetli halkı, SCF’lilerin yanına yanaşmamış, bütün halkın CHF’ye bağlı olduğu görülmüştür.”6 1930 yılında Belediye seçimleri yapılacaktır. SCF de bu seçimlere girer. Turgutlu’da belediye seçimlerinin başlamasıyla birlikte CHF ile SCF arasındaki siyasi rekabet iyice kızışır. Seçimin daha ilk günlerinde karşılıklı suçlamalar birbirini izler. Turgutlu belediye seçimleri İzmir basını tarafından ilgiyle izlenir. Bu nedenle taraflı yayınları yüzünden CHF yanlısı Anadolu Gazetesi ile SCF yanlısı Hizmet Gazeteleri sık sık karşı karşıya gelirler. Seçim sürecince gerek Kasaba halkı arasında gerekse gazetelerde çeşitli yolsuzluk haberleri dile getirilir. Bu dedikodular nedeniyle Anadolu Gazetesi bir yazı kaleme alır:  “Güya Kasabada Belediye intihabı baştanbaşa kanuna aykırı bir surette devam ettiği ve halkın tahrik edilmiş olduğu; Serbest Cumhuriyet Fırkası mensuplarının mütemadiyen tevkif olunduğu; beş on yalancı şahide bunlar aleyhinde şahitlik yaptırıldığı ve bu adamlar vasıtasıyla Halk Fırkasına mensup âdemlerin reylerini sandığa atmaları için delalet ettikleri ve Serbest Cumhuriyet Fırkası Ocak reisinin her gün sabahları tevkif edilerek, akşamları bırakıldığı gibi gayri vaki işler isnat edilmektedir ki bunlar yalandır. Böyle bir yalana inanan zatın meziyetini halkın takdirine bırakıyorum. Kasaba Belediye intihabadı macerayı kanunisinde devam etmekte olup hiçbir surette tahkir edilmemiştir.”7  Ali Şentürk Cep: 0537 714 25 35 -  (Devam edecek)