Turgutlu’da kamyonlar, ilk garaj ve radyolar - Sayı:77

 

“Kasaba” (Anılar, Fotoğraflar, Belgeler) - Ali Şentürk Turgutlu’da kamyonlar, ilk garaj ve radyolar - Sayı:77             TÜRKİYE’de radyo yayınlarının tarihi 1927 yılında kadar dayanır. 1927 yılında Türkiye Telefon Telsiz Anonim Şirketi tarafından yapılan denemeler Türkiye’de gerçekleştirilen ilk radyo iletişimi olarak kabul edilir. 1936 yılında ise radyo yayını yapma izni bir devlet kurumu olan Posta Telgraf Telefon İşletmesine (PTT) devredilir. Habibe Özel, 88 yaşında. Onun 1930’lu yıllarının anıları radyonun Turgutlu’ya gelişiyle ilgilidir: “Sanırım 1937 yılıydı, Turgutlu’ya ilk radyo Halkevi’ne kurulmuştu. Bir sandık büyüklüğünde olan bu radyo akülüydü. Aküyü çalıştıran bataryanın şarj edebilmesi için Halkevi’nin çatısına bir pervane konulmuştu. Radyonun Kasaba’ya gelişi başlı başına bir olay olmuştu. Memurlar, öğretmenler, kentin öteki aydın kişileri fırsat buldukça bu tahta kutudan çıkan sesleri dinlemek için Halkevi’nin yolunu tutuyorlardı. Bir akşamüstü biz de çoluk–çocuk bu radyoyu görmeğe gitmiştik. Bir sandığın içinde görünmeyen adamların konuşması, türküler söylemesi inanılır gibi değildi. Sanki iyi kalpli bir şeytan kutunun içine girmişti. Konuşmaları yapan oydu. Çalan müzik ise insanları çok seven huyu güzel, yüzü tatlı bir şeytanın yardımcıları tarafından icra edilmekteydi.  Radyo ile tanıştığımız ilk gün bir afacan, 'Kutunun içine gireceğim ve ben de şarkı söyleyeceğim' diye tutturmuştu. O tarihlerde radyolar, şarkılı, türkülü bol klarnetli ve darbukalı bayram programları yaparlardı. Bu durum evlerdeki bayram sevincine bir kat daha neşe katardı. Çok az evde bulunan bu lambalı, sandık büyüklüğündeki radyolar koskocaman olarak odanın bir köşesine oturtulurdu. Radyolar merasimle çalışırdı. Önce radyonun arkasında duran bataryanın fişleri değiştirilir, daha sonra radyonun düğmesi açılırdı. Düğmeyi açınca küçük küçük lambalar ışık verir bir süre beklendikten sonra ses gelirdi”.  8 Mart 1934 tarihinde Turgutlu Ticaret ve Sanayi Odası’nın kongresi yapılır. Cumhuriyet Halk Fırkası salonunda yapılan kongreye Turgutlu Kaymakamı Feyyaz Bey, Halk Fırkası Başkanı Cevdet Bey (Öktem), Belediye Başkanı Zahit Zühtü (Akıncı) katılırlar. Yapılan genel kurul toplantısında, Esnaf ve Ahali Bankası Müdürü Nuri (Güreli) Bey, Tuhafiyeci Rıza, Manifaturacı Hacı Vefazade Şükrü, Helvacı Osman Emin (Sümer), Manifaturacı Nasuhzade Osman Nuri, Tüccar Filibeli Hasan Fehmi ve Haydar Bey’ler idare heyetine seçilirler. Seçilen bu idare heyeti, kendi aralarında yaptıkları toplantıda; Tuhafiyeci Rıza’yı birinci başkan, Helvacı Osman Emin’i ikinci başkan olarak seçerler. Denetim kuruluna ise Ahali Bankası Müdürü Nuri Bey getirilir. Seçimin bitmesiyle beraber Ticaret Odası Reisi olan Rıza Bey; Cumhurbaşkanı Atatürk’e, Başbakan İsmet Paşa’ya, İktisat Bakanı Mahmut Celal (Bayar) Bey’e birer bağlılık telgrafı gönderir. Atatürk’e gönderilen telgraf: “Senelik toplantısını bugün yapan Turgutlu Sanayi ve Ticaret Odası, yüksek irşadınızdan feyiz almış olup, sizlere sarsılmaz yüksek minnetlerini ve tanzimlerini arz eder efendim” şeklindedir. Gazi Hazretleri’nin cevapladığı telgraf şu şekilde olur: “Kasaba Ticaret Odası Kongre Reisi Rıza Beyefendi’ye; Hakkımda gösterilen temiz duygulara teşekkür eder, muvaffakiyetler temenni ederim. Reisicumhur Gazi M. Kemal”.2        Ali Şentürk Cep: 0537 714 25 35 -  (Devam edecek)