Turgutlu’da kamyonlar, ilk garaj ve radyolar - Sayı:76

 

“Kasaba” (Anılar, Fotoğraflar, Belgeler) - Ali Şentürk Turgutlu’da kamyonlar, ilk garaj ve radyolar - Sayı:76         TURGUTLU’nun yollarında hangi tarihlerde kamyonlar çalışmaya başlamıştır? Ya da ilk kamyonu kim almıştır? Bunu bilemiyoruz. Bülent Durgun’nun verdiği bilgiye göre, 1928 yılında Turgutlu kazasının yollarında 350 adet tek atlı yük arabası, 10 fayton, 13 kamyonet ve 14 adet tenezzüh (gezinti) otomobil çalışmaktadır.1 Hasılı Kasabalı gerek kamyon gerekse otobüs ile 1930’lu yılların sonlarında tanışmıştır. Rıfat Damla’nın 1930 yıllarıyla ilgili anılarının bir bölümü kamyonlar ve garajlar üzerinedir:  “Bu yıllarda Koza Pazarı’nın kuzeyinde, yan yana sıralanmış üzüm depoları bulunurdu. 1930’lu yıllarda, sarı üzüm, seçkin zeytinyağları ve balyalara sıkıştırılmış ak pamuklarla yüklü olan iki tekerlekli at arabaları, develer hatta eşekler, birkaç tatar arabası bu meydanı doldururlar, yüklerinin boşaltılmasını beklerlerdi. Yine buraya yakın yerde küçük bahçeli iki katlı adliye binası yer alıyordu.  Koza Pazarı’nın batı yönünde, Destici Bekir’in dükkânı vardı. Onun karşısında Paçacı İbrahim bulunuyordu. Destice Bekir’in çok güzel sesi vardı. Yanık sesiyle, Ramazan günlerinde Pazar Camii’nde ilahiler okurdu. Çok güzel ilahiler okuyan bir başkası da Katmercilerin Muzaffer ve kardeşi Hüseyin’di. Ramazan bayramlarında bunların üçü bir araya geldiğinde, Pazar Camii, ilahilerle çınlardı. Katmercilerin Muzaffer, ayni zamanda Kasaba’nın tellalıydı. 1930 hatta 1940 yıllarda Kasaba’da elektrik yoktu. Piyaleoğlu Caddesi üzerinde Poyrazzade Abdullah Bey’in çır-çır fabrikasında, büyük kayışlı motorun ürettiği cereyan belirli aralıklarla bazı evlere ve resmi binalara verilirdi. Evlerde ikinci bir lambanın kullanılması yasaktı. 1930’lu yıların sonlarında Turgutlu’nun Atatürk ve Piyaleoğlu caddelerinde ilk otobüsler, kamyonlar görülmeye başlamıştı. Hatırladığım ilk kamyoncular Yaşar Öksüz, Ramazan Güven, Ali Değer’di. Sonra birçok kamyon ve otobüsçüler Kasaba’nın sokaklarını şenlendirmeğe başladılar. Mustafa Çelimcan, Şevket Öz, Halil Toygar, Mustafa Semiz ilk Austin marka otobüsleri Turgutlu’ya getirdiler. Otobüslerin gelişiyle beraber, ilk otobüs garajı Piyaleoğlu Caddesi üzerinde, Saman Pazarı’nın olduğu  yerde, Kara Mehmet’in Hanı’nın bulunduğu noktada faaliyete geçti.  Böylece, İzmir-Turgutlu ulaşımının yeni hareket noktası kurulan bu garaj oldu. Bu terminalden, Kasaba sakinlerinin büyük bir bölümü günde birkaç defa, Turgutlu’dan kalkan otobüslere binip İzmir’e doğru yol alıyordu.  İzmir’de işi olan kim varsa, tüccar, dükkân sahipleri ve birçok memur yeni taşıma araçlarının yolcusu olmuşlardı. Yeni gelen bu araçlara rağmen şüphesiz Turgutlu’dan geçen tren de Kasaba halkına hizmet veriyordu. Bu hareketlilikle beraber Turgutlu’da ilk benzin istasyonu kuruldu. Hasan Özsümer, bugünkü İş Bankası’nın olduğu yerde, “Nefsen Dıkat” ismi ile bilinen Rus firmasından bayilik alarak petrol mamulleri satış yerini açtılar. Ardından Salih ve Zeki Yedikardeşler Atatürk Bulvarı üzerinde ayrı bir petrol istasyonu kurdular. Bu istasyonlara, petrol mamulleri bidonlarla gelip el pompaları ile çekilerek tenekelere konulur öyle dağıtılırdı.”       Ali Şentürk Cep: 0537 714 25 35 -  (Devam edecek)