Mangal kömürünün ne zor şartlar elde edildiğini biliyor
Hafta sonlarında yaptığımız pikniklerde vazgeçilmezlerden olan ve olmazsa olmazımızdan sayılan mangal ve onun yakımında kullanılan mangal kömürünün ne kadar zor şartlar altında elde edildiğini bugüne kadar bilmiyorduk.
Siz değerli okuyucularımız için ormanda kesilen meşe odununun, mangalınıza gelene kadarki meşakkatli uğraşını araştırdık. Kolay gibi görünse de zor olan bu iş için zamanda gerekiyor. İlk olarak mangal kömürü ocağı kuruluyor. Bir kişi ocağın yani buna kümbette deniliyor, onun üzerine çıkıyor. Yukarıdaki kişiye aşağıdan odunlar atılıyor. Yukarıdaki kişinin odunları çok dikkatli yerleştirmesi gerekiyor. Sonunda kümbet oluşuyor. Çapı 15 – 20 metrekare kadar olabiliyor. Mangal kömürünün doğal halini alabilmesi için, odunlar nizami bir şekilde dizildikten sonra kümbetin üstü toprak ve kömür tozları ile sıkıca kapatılıyor. Katman aralarına ise “püren” adı verilen çam ağacının yaprakları konuyor. Çok fazla olmasa da ocakta çökmeler olabiliyor. En önemli olay ocağın aşırı derecede hava almaması. Çünkü alttan tutuşturuluyor ve eğer hava alırsa bütün emekler boşa gidiyor. Bu “özde hava girişi” denilen “alevli yanma” demektir.
Dolayısıyla kümbetin üstü çok hızlı bir şekilde tekrar kapatılması gerekiyor. İşte en büyük risk bu. Kapatma işlemi sırasında oluşabilecek büyük bir çökük, kesin olarak ölüm anlamına geliyor. Daha sonra ocak yakılıyor. Kömürün oluşabilmesi için 15 – 20 gün kadar bir süre boyunca “için için” yanması gerekiyor.
Turgutlu’da da mangal kömürü imalatı yapan ve bu işi baba mesleği olarak sürdüren Halil Karayılan’da bu meşakkatli ve zor işi yapanlardan birisi. Kendisi ile Turgutlu’nun Ergenekon Mahallesi Günlütepe mevkiinde mangal kömürü imalatı yapıyor. Halil Karayılan yaptığı açıklamada “ilk olarak ormanda meşe ağacını kesimi yapılıyor. Daha sonra mangal kömürü ocağı kuruluyor. rtası boş kalmak koşuluyla kümbet adı verilerin camii kubbesini andıran şekilde istif edilerek dizilir.Ocak yanınca dumanın çıkması için kubbenin en üst kısmın da bir soba borusu ebadında boşluk bırakılarak baca yapılır.Odun tutuştuğu zaman ocağın komple tutuşmaması için dış kısmı otlarla izole edilerek üzeri kumla kapatılır,böylece ocağın içinin hava almasını engellenmiş olur ve üst kısımlardan hafif bir- iki delik açılarak yanan ocağın hava alması sağlanır.Odun kömürü elde edebilmek için yanma esnasında odun alev almamalı kendi kendine yanmalıdır. Aksı takdirde odun kül halını alır ve mangal kömürü elde edilemez. Bu işlemler tamamlanarak etrafta yangın çıkmaması için tüm tedbirler alındıktan sonra ocağa bacadan aşağıya atılan ateşle ocak yanmaya başlar. Bu süre zarfında alev almaması için ocağın başında nöbet tutulur. Ateş bir boşluk bulur dışa vurur ise görevli o bölgeyi kum atarak kapatır ve ocak yanmaya devam eder bu işlem yaklaşık 15 gün sürer ve odun mangal kömürü halini alarak satışa hazır hale gelir” dedi.
Karayılan ayrıca mangal kömürünün açık havada kullanılması gerektiğini vurgulayarak, kesinlikle kapalı ortamlarda mangal kömürü yakılmasının tehlikeli olduğunu da sözlerine ekledi. (Ali ÖZGÜZEL)
Yorumlar
Kalan Karakter: