EGEUMUT Hastanesi Başhekim-Kardiyoloji Uzmanı Uzm.Dr. Mahmut Acar, Kalbe Bağlı Ani Ölüm hakkında gazetemize bilgilendirici açıklamalarda bulundu.
Uzm. Dr. Mahmut Acar yaptığı açıklamada: “Ani ölüm; şikayetler ile ölüm arasında geçen sürenin 1 saatten az olduğu doğal (kaza, intihar, cinayet olmaksızın) ve beklenmedik ölümlerdir. Ani ölüm, tüm dünyada ciddi bir problem olmaya devam etmektedir. Çünkü ani ölüm, hastalar hastaneye veya bir sağlık kurumuna gelemeden olmaktadır. Yalnızca ABD'de yılda 335.000 kişi ani ölümle kaybedilmektedir. Ani ölüm, tüm ölümlerin yüzde 12’sidir. Kalp hastalıklarından olan ölümlerin yarısı ani ölüm şeklinde olmaktadır. Ani kalp ölümü, sık görülen kanserlerden olan ölümlerin toplamından daha fazla ölüme neden olmaktadır. Bu nedenle kanserden bile önemli bir sağlık sorunudur. Ani ölümlerin yüzde 80’i kalp damar hastalıkları sonucu gelişmektedir. Kalbi besleyen damarlarda daralma ya da tıkanmanın ilk belirtisi, hastaların yüzde 20’sinde ani ölüm şeklinde olmaktadır. Ani kalp ölümü ileri yaşlarda daha sık görülse de her yaşta, hatta çocuklarda bile görülebilir. Kalp sağlığı açısından kontrollerin yaptırılması, hem kalp hastalıklarının gelişmesini ve ilerlemesini, hem de ani ölümü engellemek için yapılması gereken ilk harekettir. Birçok ülkede genç ölümlerinin (20-30 yaş arası bireyler) en sık rastlanan sebebi ani kalp ölümüdür ve trafik kazasından olan ölümlerden daha sıktır. Bazı ailesel hastalıklar ani ölümle sonuçlanmaktadır. Bu nedenle yakın akrabalarını beklenmedik bir ani ölümle kaybedenler muhakkak bu açıdan değerlendirilmelidir.
Yerleştirilebilir (implante edilebilen) defibrilatörler (şok cihazı), ani ölüm açısından yüksek riskli hastalarda, ölüme neden olan ritim bozukluğunu düzelterek ani ölümü önleyebilmektedir. Ani kalp ölümü kader değil, önlenebilir bir durumdur. Hemen herkesin bir yakını, akrabası ya da tanıdığı hiç beklenmedik bir şekilde aniden kaybedilmiştir. Bu ölümlerin bir kısmı uykuda olmuş ve hasta sabah uyanmayınca fark edilmiş, bazıları ise yakınlarının gözü önünde aniden fenalaşarak kaybedilmişlerdir. Aralarında Kemal Sunal, Cenk Koray gibi birçok tanınmış şahsiyet de bu şekilde aramızdan ayrılmışlardır. İlginç olarak bu kişilerin birçoğunun sağlığı tamamen yerinde görünüp, ölüm öncesinde hiçbir yakınması bulunmamaktadır. Sadece ülkemizde değil, batı toplumlarında da ani ölüm hep kaderci bir yaklaşımla ele alınmış, önlenmesi mümkün olmayan bir durum olarak değerlendirilmiş ve ölüm öncesinde hastanın acı çekmemiş olması, yakınları için bir teselli kaynağı olmuştur. Günümüzde bu yaklaşım geçersizdir: Ani ölüm de diğer birçok hastalık gibi önlenebilir ve tedavi edilebilir bir durumdur. Ani kalp ölümü tüm dünyada çok önemli bir sağlık sorunudur. Kalp ve damar sistemi hastalıkları, ölümün tüm dünyadaki en önemli nedenidir. Bu hastaların yaklaşık yarısında ölüm ani ölüm şeklinde gerçekleşmektedir. Ani ölümlerin en önemli nedeni kalbi besleyen damarlarda daralmalar ve tıkanıklıklar sonucu gelişen koroner arter hastalığına bağlı gelişen ölümcül aritmilerdir. Yapılan çalışmalarda ani kalp ölümünün 80 oranında kalbi besleyen damarlardaki darlıklar ve tıkanmalar nedeniyle oluştuğu saptanmıştır.
Kalp damar hastalığının yanı sıra diğer kalp hastalıkları da ani ölüme neden olabilmektedir. Ani kalp ölümünün engellenmesi, en başta kalp damar hastalıklarının engellenmesi ile mümkündür. Sigara, kolesterol yüksekliği ve tansiyon yüksekliği, kalp hastalığına neden olan ve önlenebilir ya da tedavi edilebilir risk faktörleridir. Bunun dışında kalp sağlığı açısından düzenli kontroller yaptırarak, bazı olayları önlemek mümkündür. Bazı nadir görülen ailesel geçişli hastalıklar, sağlıklı genç bireylerde ani ölüme neden olabilmektedir. Bu açıdan yüksek riskli hastalar çeşitli tanısal yöntemlerle saptanabilmektedir. Bu nedenle özellikle yakın akrabalarını beklenmedik ani ölümlerle kaybedenlerin bir kardiyoloji merkezinde değerlendirilmeleri gerekir. Günümüzde ciddi kalp hastalıkları olan bireylerde çeşitli tetkiklerle ani ölüm riski belirlenebilmektedir. Bu açıdan yüksek riskli bireylere yerleştirilebilir (implante edilebilir) defibrilatör (şok cihazı) adı verilen bazı cihazlar takılarak ani ölüme yol açan ölümcül aritmiler tedavi edilerek ani ölüm önlenebilmektedir. Bu yöntemle son yıllarda dünyada birçok hayat kurtarılmıştır. Ani Ölüm Görülme Sıklığı Gelişmiş toplumlarda erişkinlerde anli ölümün en önemli tek nedeni kalp damar hastalıklarıdır ve yüzde 80 altta yatan nedendir. Geri kalan yüzde 10-15 kadarında ise kalp büyümesi veya HOKM neden olabilir. Vakaların yüzde 5- 10’unda ani ölüm herhangi bir kalp damar hastalığı veya kalp yetersizliği bulunmaksızın gelişir. Ani ölüm durumu ile başvuran hastalarda ilk kaydedilen ritim yüzde 75- 80 oranında ventriküler fibrilasyon denilen karıncıklardan kaynaklanan ölümcül ritim bozukluğu olmuştur. Ani Ölüm Nedenleri Ani ölüm hemen her zaman altta yatan yapısal ya da elektriksel bir kalp hastalığı sonucu oluşmaktadır. Kalp Damar Hastalığı: Ani kalp ölümlerin yaklaşık 60-80’ininde kalp damar hastalığı suçlanmaktadır. Bu kalp damar hastalığı olgularının yaklaşık 60- 80’inde ölüm nedeni ölümcül aritmilerin nedeni olduğu düşünülmektedir. Dilate Kardiyomyopati (Kalp büyümesi yapan kalp kası hastalıkları): Kalp damar hastalığına bağlı olmayan kalp büyümesi ve kalp yetmezliğidir. Kalp yetmezliği nedeniyle meydana gelen ölümcül aritmiler nedeniyle ani ölüm meydana gelebilir. Hipertrofik kardiyomyopati: Başka herhangi bir kalp veya yandaş hastalık olmaksızın kalp duvarlarının kalınlaşmadır. Bu hastalıkta kalp boyutları genişlememiştir kalp duvarlarının kalınlaşması nedeni ile şikayetler görülür. Kalınlaşma kalbin kan pompalamasını engelleyecek şekilde ciddi olabilir. Bu hastalardaki ani ölümün en sık sebebi ölümcül aritmilerdir. Kapak Hastalıkları: Ciddi aort darlığında (ana atar damar kapak darlığı) şikayeti olan hastalarda ani ölüm riski yüzde 15-20 iken şikayeti olmayan hastalarda yüzde 5’ten azdır. Ritim Bozuklukları: WPW sendromu tanısı olan hastalarda yüzde 0,15 oranında ani kardiyak ölüm riski mevcuttur.
KİMLERİN RİSK ALTINDA OLDUĞU SÖYLENEBİLİR??
• Sigara İçenler
• Kan Yağları (Kolesterol-Trigliserid) Yüksek Olanlar
• Şeker Hastalığı Olanlar • Tansiyon Yüksekliği Olanlar
• Şişmanlık (Obezite ) Bulunanlar
• Ailede Erken Yaşta Nedeni Bilinmeyen Ölüm Öyküsü Olanlar
• Özellikle Kokain Olmak Üzere Madde Bağımlılığı Olanlar
• Stresli Ve Hareketsiz Yaşam Sürenler
• Menapoz Sonrası Kadınlar
• Bu Gruplar Dışında Yaptıkları Işler Nedenıyle Kendılerı Dışında Bır Çok Insanın Hayatından Sorumlu Olan Toplu Taşıma Şoförlerı, Pılotlar, Sporcular Gıbı Meslek Gruplarında Da Kardıyolojık Kontroller Aksatılmadan Yaptırılmalıdır.
BAZI BELİRTİLERİ VAR MIDIR?
Ani ölüm öncesi sık görülen şikayetler; çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi, baş dönmesi, göz kararması ve fenalık hissidir. Bazen de hiç bir şikayet olmadan yere yığılma biçiminde seyreder. O güne kadar bazı belirtiler verebilir ya da hiçbir belirti vermeksizin ilk olay ölümle de sonuçlanabilir. Aslında en mantıklısı belirti vermesini beklememektir. ÖNÜMÜZDEKI YAZ GÜNLERI VE SICAK HAVA ILE ILIŞKILIMIDIR??
Evet aşırı sıcak ve nemli hava koşullarında kalp üzerindeki yük artmaktadır buna bağlı olarak anı ölümler görülebilmektedir. Tavsiyem benzer ıklım koşullarında yaşayanların kontrolden geçmesi ve hava sıcaklığının en fazla olduğu 12:00 ve 16:00 arasında direkt güneş ışığı altında bulunmamaya özen gösteriniz.” İfadelerini kullandı. Gonca ÖZKAN FİDANCI
Yorumlar
Kalan Karakter: