Duygudurum bozukluğu nedir? Nasıl tedavi edilir?

Duygudurum bozuklukları yaygın görülen bir bozukluktur. Bir kişinin uzun süreli aşırı coşkunluk, aşırı üzgünlük veya her ikisini birden deneyimlediği bir bozukluktur.
Psikolog Senem Çolak, duygudurum bozukluğunun ne anlama geldiğini, nedenlerinin ve belirtilerinin ne olduğunu ve tedavisinin nasıl yapılacağını anlattı. 
“Aşırı duygular; neşe, coşku, mutluluk, öfke ve üzüntü olabilir. Kişi mani halindeyken hareketleri hızlanır,k onuşma ve düşünme hızında artış görülü” diyen Çolak, “Duygudurum bozuklukları yaygın görülen bir bozukluktur.Bir kişinin uzun süreli aşırı coşkunluk (mani),aşırı üzgünlük (depresyon) veya her ikisini birden (bipolar;yani iki uçlu) deneyimlediği bir bozukluktur.
    Duygudurum Bozuklukları iki farklı ana başlık altında değerlendirilir.Bunlar “Majör Depresif Bozukluk” ve “Bipolar Bozukluk” tur.Bu klinik tablolar mani ve depresyon halidir.Bu tabloda Depresyon;kişinin çok derin üzüntü halinde olması,günlük aktivitelerini gerçekleştirmekte zorlanması,değersizlik ve yetersizlik hissetmesi şeklinde tanımlanabilir.Mani ise;bazı duyguların etkisi altındayken verilen aşırı reaksiyonlardır.Bu aşırı duygular;neşe,coşku,mutluluk,öfke ve üzüntü olabilir.Kişi mani halindeyken hareketleri hızlanır,konuşma ve düşünme hızında artış görülür.
        NEDENLERİ NELERDİR?
    Bu bozukluk birçok nedenden kaynaklanabilir.Temel olarak bu nedenler biyolojik ve psikolojik olarak ikiye ayrılır.
Biyolojik Nedenler:
•    Biyolojik Aminler:Noradrenalin,dopamin ve seratonin düzeyleridir.Bunların düzeyleri depresyonda düşüş yaşarken manide artış gösterir.
•    Kalıtsal Nedenler:Genetik yatkınlık ya da ailede öykü bulunması halinde daha sık görülmeye neden olur.
•    Kişisel Yatkınlık:Huy ve karakter özellikleri ile duygudurum arasında ilişki kurulmuştur.
•    Uyku Bozuklukları:REM uykusunda bozukluklar,delta uykusunun azalması,uyku başlangıcının değişmesi duygudurum bozukluklarına ve depresyona yatkınlığa neden olabilir.
•    Biyolojik Beden Saati:Biyolojik beden saatini düzenleyen melatonin hormonunda yaşanan değişiklikler ile ilişkilendirilmektedir.
Psikolojik Nedenler:
•    Çevresel Stres:Yaşamsal olaylar,stres,yaşanılan kaygı ve kayıplar duygudurum bozukluğuna neden olabilir.
•    Hastalık Öncesi Kişilik:Obsesif Kompulsif ve histerionik kişilik özelliklerine sahip kişilerde depresyon benzeri duygudurum bozuklukları oluşabilir.
•    Benlik Psikolojisi: “Değerli ve sevilen birisi olmak”, “iyi ve seven olmak”, “güçlü ve üstün olmak” adı altında bu üç alanda olguların oluşması engellenirse kişi depresyona girebilir.
•    Çocukluk Dönemi:Çocukluk döneminde yaşanan( genellikle olumsuz olan) deneyimler yanlış ya da hatalı işlenirse depresyona neden olabilir.
•    Öğrenme:Kişiler yaşamları boyu bazı davranışları dışarıdan gözlemleyerek öğrenirler.Bunun sonucunda bazı durumlarda öğrenilmiş çaresizlik ortaya çıkabilir.
                                                  BELİRTİLERİ NELERDİR?
Depresyon Döneminde Ortaya Çıkan Belirtiler:
    Üzgün ve çökkün bir ruh hali
    Çarpıntı,terleme
    Acı verici duygularda artış
    İlgi ve istekte azalma
    Kaygı durumunda artış
    Yorgunluk,bitkinlik hali
    Sosyal yaşamdan uzaklaşma
    Bulantı,kusma
    Hareketlerde ve konuşmada yavaşlama hali
    Gerginlik
    Umutsuzluğa kapılma
    İştah bozukluğu;aşırı yemek yeme ya da yemek yemede azalma
    Uyku bozuklukları,uykuya dalmada güçlük
    Cinsel istekte azalma
    Yetersizlik,değersizlik ve suçluluk hissteme
Mani Durumunda Ortaya Çıkan Belirtiler
    En belirgini taşkın ruh hali
    Konuşma ve hareketlerde hızlanma
    Düşüncelerde hızlanma ve benlik kabarması
    Aşırı hareketlilik ve buna bağlı olarak bedende bitkinlik hissetme
    Konuşma sırasında el kol hareketlerinin normalden fazla kullanılması
    Bağırarak konuşma
    Konuşma sırasında konular arasında anlamsız geçişler
    Kendini üstün ve normalden fazla yetenekli görme
    Coşku,öfori (aşırı mutluluk hali)
    Zaman zaman ani öfke patlamaları
    Ani duygu değişiklikleri (gülerken birden bire ağlamak gibi)
    Uzun süreli uykusuzluk hali
    İnsanlarla kurulan ilişkilerin kısa süreli ve yüzeyel olması
    Cinsel dürtü kontrolünde zorlanma
                                                              TANI VE TEDAVİ SÜRECİ
    Kişinin bu tanıyı alabilmesi için yukarıdaki belirtilerin belli bir miktarını,belli bir süredir taşıyor olası gerekir.Duygudurum Bozukluğu tanısı kişinin tanı kriterlerini karşılaması sonucunda psikiyatri uzmanı tarafından  konur.
    Duygudurum Bozukluğu ciddi bir ruh sağlığı problemidir ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler.Tedavisi kişiye,kişinin gösterdiği semptomlara,yaşına ve sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir.Psikiyatrist ve psikologların desteği ile hafifletilebilir” ifadelerini kullandı.