CHP kurultayıyla gündeme geldi: Mutlak butlan nedir?

Mutlak butlan ne demektir?

Mutlak butlan, bir hukuki işlemin en baştan itibaren geçersiz sayılması anlamına gelir. Böyle bir işlem, hukuken hiç yapılmamış kabul edilir ve geçerli sonuç doğurmaz. Türk hukuk sistemine göre bir işlem; kanuna, ahlaka, kamu düzenine veya kişilik haklarına aykırıysa mutlak butlanla hükümsüz sayılır. Bu geçersizlik düzeltilemez, taraflarca onarılamaz ve mahkeme tarafından kendiliğinden dikkate alınır.

Mutlak butlan hangi alanlarda geçerlidir?

Mutlak butlan sadece Borçlar Kanunu ile sınırlı değildir. Türk Medeni Kanunu, İdare Hukuku, Siyasi Partiler Hukuku gibi farklı alanlarda da geçerlidir. Örneğin: Medeni Kanun’da; yakın akrabaların evlenmesi veya evliyken ikinci bir evlilik yapılması durumlarında evlilik mutlak butlanla geçersiz sayılır. Borçlar Kanunu’nda; konusu kanuna veya ahlaka aykırı sözleşmeler baştan itibaren hükümsüzdür. İdare hukukunda; yetkisi olmayan bir makamın yaptığı işlemler yok hükmündedir. Dernek ve siyasi parti genel kurullarında; usule aykırı yapılan seçimler geçersiz sayılabilir.

CHP kurultayıyla bağlantısı nedir?

CHP’nin 4-5 Kasım 2023 tarihlerinde yapılan 38. Olağan Kurultayı’na ilişkin açılan davalarda, seçim sürecinde usulsüzlük yapıldığı iddia edilerek, yapılan işlemlerin “mutlak butlan” kapsamında geçersiz sayılması talep edildi. Eğer mahkeme bu iddiayı kabul ederse, kurultayda yapılan seçimlerin baştan itibaren geçersiz sayılması ve yeni bir kurultay sürecinin başlatılması gündeme gelebilir.

Mutlak butlan kararının sonuçları neler olabilir?

Mahkeme tarafından verilecek bir mutlak butlan kararı, sadece işlemi geçersiz kılmakla kalmaz, işlem hiç yapılmamış sayıldığı için tüm hukuki etkilerini ortadan kaldırır. Bu tür bir karar, CHP'de seçilen yöneticilerin meşruiyetini tartışmalı hale getirebilir ve parti tüzüğüne göre yeniden kurultay çağrısını zorunlu hale getirebilir.

Sonuç

CHP kurultayı sonrası açılan davalarla birlikte kamuoyunun gündemine giren mutlak butlan kavramı, Türk hukuk sisteminin temel geçersizlik türlerinden biridir. Sadece siyasi partilerde değil; sözleşmelerden evliliklere, idari işlemlerden şirket genel kurullarına kadar pek çok alanda karşılığı bulunan bu kavram, hukuken işlemin hiç doğmamış sayılmasını ifade eder. Önümüzdeki günlerde görülecek dava süreciyle birlikte “mutlak butlan” kavramının daha geniş bir tartışma alanı bulması bekleniyor.