7 EYLÜL…

7 EYLÜL…  

Ali Şentürk'ün arşivinden

Sayı-2

7 Eylül günü, 1’inci Kolordu Kumandanı İzzettin Paşa (Çalışlar), bir atlı takip müfrezesini Ahmetli yönüne sevk eder. Atlı takip Müfrezesi öğleye yakın saatlerde Ahmetli’ye girer. Ahmetli yanmaktadır. Kaçan yerli Rumlar ve Yunan askerleri burasını ateşe vermişlerdir. Burada da her türlü mezalim yapılmıştır. Rumlar ve Yunan askerleri, Türk evlerine dalıp, kapı ve pencereleri kırarak yükte hafif, değerde kıymetli ne varsa almışlar, sokakta, evde kimi buldularsa kurşunlamışlardır. Ahmetli-Turgutlu yolu ise terk edilmiş araçlarla doludur. Yolda bırakılmış eşyalar, toplar, tüfekler öbek öbek ortalarda yığılıdır.1 Yunan askerleri, Türk Ordusu’nu arkadan bekler. Ne var ki, kilometrelerce uzunluktaki bu ordu bir anda allak - bullak olur. Çil yavrusu gibi dağılır. Konvoyu allak-pullak eden beş-on zeybektir. Bu zeybekler Boz Dağ’dan Turgutlu yoluna inen Poslu Mestan Efe? ve kızanlarıdır. Bunlar konvoyun tam orta yerine hücum etmişlerdir. Onların, martinlerinin sesleri top gürültüsüne andırır. Ortalık toz-dumandır. Yunan kuvvetleri, bunların öncü birlikler olduğunu, ana kuvvetin arkadan geldiğini zannederler. Bu kargaşa içinde zeybekler, kaçan konvoyun bir başından girip öbür basından çıkarlar. Yunanlılarla kıyasıya mücadele eden, Boz Dağlı efeler, başlarında Poslu Mestan Efe, yuvalandıkları yerlerden inip, Ahmetli’den Turgutlu’ya çekilmeye çalışan düşmana saldırmışlardır.1 Hücum anı ve sert olmuştur, koca bir tabur adeta imha edilmiştir. Mestan Efe bununla da yetinmemiş, Turgutlu’ya uzanan demir yolunu tahrip etmiştir. Demir yolunu kesmiş, gelen katardaki askerleri esir almıştır. Besinci Süvari Kolordusu’nun öncüleri Ahmetli’ye gelince, esir alınan askerleri bekler bulurlar. Esir alınan askerler Salihli’ye Başkumandanlık Karargâhı’na gönderilirler. Efelerin bu saldırısı üzerine yürüyüş birden hızlanır. Turgutlu’ya vaktinden önce Yunan kuvvetlerinin ulaşması bu nedenden olsa gerek. 5’nci Kolordu Karargâhından, Batı Cephesi Komutanlığı ile 1’nci Ordu Komutanlığı’na gönderilen raporda, zeybeklerin saldırısı anlatılır. Bu raporda; “7 Eylül’de Boz Dağdan inen zeybekler, Ahmetli’den Turgutlu’ya çekilen Yunanlılara ateş baskınları yapmış, düşmana fazla kayıplar verdirmiştir” denilecektir.2

    Halide Edip Adıvar, o günleri şöyle anlatır:

“Salihli’deyiz. Mustafa Kemal Paşa yemek yiyordu. Paşalar, İzmir’e gitmek için yapılacak hazırlıkları konuşuyorlardı. Öncü olarak İzzet Paşa fırkasının gitmesine karar verildi. Bunlar konuşulurken Edgard Quinet gemisinden bir mesaj geldi. İzmir’i teslim edeceklerini, ancak Hıristiyan halka iyi davranılmasını istiyorlardı. Mustafa Kemal Paşa, yumruğu ile masaya vurarak “Kimin şehrini kime veriyorlar” dedi. 

(Devam edecek)